première 1 november
't Arsenaal Mechelen 20.15u
Wat als Wanja Trigorin uit De meeuw ontmoet,
of personages uit De kersentuin één van de Drie zusters?
Zeven acteurs sprokkelden in het volledige oeuvre van Tsjechov
en legden hun keuzes als dominostenen achter elkaar.
Dat mag geen probleem zijn in dat immense Russische landschap.
Maar waarom plaatsen zij hun stenen dan zo gevaarlijk dicht naast elkaar?
nRus die het kan zeggen.
Een voorstelling over liefde, verlies, hoop, onmacht - een verhaal
waarin het verloop bepaald wordt door toeval en zwaartekracht.
Lucas Vandervost over nRus :
"Fantastisch wanneer je merkt hoe Tsjechov zijn personages
- van welke afkomst ze ook zijn -
een mondigheid meegeeft die hen in staat stelt openhartig,
helder en genereus te zijn.
Waardoor we als toeschouwer niet oordelen en zelf tolerant en genereus worden.
Op die manier bereikt Tsjechov een sfeer van volledigheid.
Elk verdriet heeft zijn genot, elk plezier heeft zijn eenzaamheid en
elke schoonheid zijn pijnlijke rand.
Het is die polariteit die voor volledigheid zorgt.
In elke uitspraak zit tegelijk zijn tegendeel en dat maakt het zo poëtisch.
En die volledigheid brengt een soort geruststelling teweeg
die we vandaag als nodig ervaren.
Ik denk dat dat ook de reden is
waarom er op dit moment in het theaterlandschap
zoveel Tsjechov geprogrammeerd wordt.
Iedereen heeft aangevoeld dat dit nodig is.
Maar tussen al die Tsjechov-voorstellingen
zou ik met mijn acteurs heel graag een onnodige voorstelling maken die -
als je die onnodigheid ervaart - heel eventjes levensbelangrijk kan worden."
tekst: Tsjechov
regie: Lucas Vandervost
dramaturgie: Heleen Mercelis
met
Wim Danckaert
Mieke De Groote
Tine Laureyns
Johan Van Assche
Lucas Vandervost
Michael Vergauwen
Tanya Zabarylo
kostuum: Sabina Kumeling
muziek: George De Decker
speelperiode: november 2011 - februari 2012
'tArsenaal
Hanswijkstraat 63 te 2800 Mechelen
OPGELET!
voorstellingen, De Foyer: ingang langs het Dijlepad in de Kruidtuin.
meer info
http://www.detijd.be/cgi-bin/tijd_frame.cgi?1,1
http://www.tarsenaal.be
video
http://vimeo.com/30492811
repetitiefoto's
© Willy Wtterwulghe
Pers
De Tijd bewerkt Tsjechov tot erg mooie 'nRus' aldus De Morgen.
Dat kunnen ze toch geweldig goed bij De Tijd: een voorstelling maken die meer een 'staat van zijn' is dan een stukje theater. Meer poëzie dan plot. Meer sfeer dan drama. Dit keer doet Lucas Vandervost dat samen met zes spelers en vooral veel Tsjechov. Goed voor een pracht van een productienRus is misschien niet aan de hele wereld be...steed. Een mens moet tegen wat traagheid kunnen, houden van taal zonder veel verhaal, en bereid zijn om zelf een deel van het werkt e doen. Maar mij maken ze alvast helemaal blij met een voorstelling als deze.
Ik ben dan ook zot van Tsjechov. Russisch dokter en denker van eind negentiende, begin twintigste eeuw. Toneelauteur met wereldfaam, schrijver van een trits bejubelde verhalenbundels. Meester in 'sferigheid' en grote levensvragen. Man van slimme analyses en schrijnende portretten. Jong en tragisch aan zijn eind gekomen, ook nog.
Lucas Vandervost besliste om samen met Johan Van Assche, Mieke De Groote, Michael Vergauwen, Wim Danckaert, Tanya Zabarylo en Tine Laureyns te gaan grasduinen in zijn werk. Ongehinderd door verhaaldwang of personagevorming kozen mensen stukjes, zinnetjes, fragmenten die ze mooi vonden. En stap voor stap puzzelde Vandervost de dingen in mekaar.
Het resultaat is veel meer dan een lappendeken van tekstjes. Alsof elke acteur zijn kleur heeft - aan zichzelf ontsnapt een mens toch nooit. Elke beweging zijn noodzakelijk ritme. Elk woord zijn eigen stilte. Spelers zitten op stoelen achter het speelvlak van papier en opgehangen dikke takken, alles wit of een soort van wit. Ze komen op en af, vaak alleen, soms met twee, worden even echt een groep, en druppelen dan weer uiteen. En ondertussen klinkt er Tsjaikovski. Harmonieus, soms, licht ontregelend dan weer. De generositeit van dit alles is totaal. Deze groep brengt je in een toestand van rust en vrede waarin het zalig luisteren is. Zelf zoeken, kiezen, denken. En zo maakt iedereen in de zaal onvermijdelijk toch een beetje zijn eigen voorstelling,
"Ik zeg allemaal dingen die iedereen al weet," zegt Lucas Vandervost in het begin. Dat zou je als het motto van de voorstelling kunnen zien. Want het gaat niet over nieuwe inzichten of dure theorieën. Het is een kwestie van voelen en verbeelden, en van de woorden koesteren (de hele tijd zin om zinnetjes op te schrijven en bij te houden).
Liefde en leegte
In mijn hoofd ontstond alvast een portret van de liefde en de leegte. Van vervreemding en verlangen. Van weemoed en verwondering. Van onvermogen en veel vechten tegen de tijd. Wat is het toch lastig, dit leven. En het amoureuze spel. Waarbij de ene wel die andere wil, maar die andere de ene niet. Waarbij het vuur soms dooft en soms al te heftig oplaait. Waarbij willen niet altijd kunnen is. Waarbij het zo moeilijk blijkt om te weten en te bevatten. "Zeg eens eerlijk of u iets van uzelf begrijpt?" Allemaal mensen zijn het, verloren gelopen in de dag, of in hun hoofd of hart, zoekend naar houvast die nergens écht te vinden valt. Én ondertussen is er troost; nu en dan, en de schoonheid van de poging.
Ik werd er week van, en blij ook, allemaal tegelijk. De keuze voor deze vorm is ondertussen wel genadeloos Voor acteurs. Elke valse noot, alles wat je niet gelooft, valt onvermijdelijk op. Al bij al doen de spelers van nRus dat voortreffelijk. En wat geeft het; dat het op de première heel af en toe eventjes niet helemaal lukte? Niet genoeg in ieder geval om er een punt van te maken als je net zo'n cadeautje hebt gekregen.
Knack
nRus: fragiel dommeltheater
nRus van De Tijd verzamelt geknakte Tsjechovpersonages in een melancholisch berkenlandschap.
'Kus me', prevelt de jonge ‘lady in red’ Tanya Zabarylo. Ze tuit haar gestifte lippen pront naar voren. Geen kat die reageert. 'Hou van me', smeken de ogen van de dik en oud geworden vamp (een innemende Mieke De Groote) terwijl haar man (een vinnige Johan Van Assche) haar slaperig en onverschillig aanstaart. Ondertussen zwaait Michaël Vergauwen verweesd met vlaggetjes. Hij wordt evenmin opgemerkt door de anderen.
Neen, erg veel gebeurt er niet op het podium. En toch is nRus knap teksttoneel, ‘waar dommelen mag’, aldus actrice Tine Laureyns, voor wie deze productie na omzwervingen langs Flikken, Dubbelleven en Familie een welkome terugkeer naar de planken betekent. nRus is een onvervalste De Tijd-creatie: rustig, intiem toneel met het poëtische woord in de hoofdrol. Het was dan ook de wens van artistiek leider, regisseur en acteur Lucas Vandervost om een volstrekt onnodig stuk te maken. Zonder verhaal en met veel ‘terrasgevoel’.
Samen met zes acteurs doorploegde hij Anton Tsjechovs oeuvre, waarin de personages worstelen met de stilstand in hun leven. Die stilstand turnen Vandervost en co om tot verlangen, mistroostigheid en melancholie. Zeven personages, in sobere kostuums die aan Tsjechovs tijd refereren, staren voor zich uit in een prachtig, zieltogend landschap van hangende berkenstronken. De vloer is bekleed met dik, wit papier en kraakt als verse sneeuw. Een subtiele lichtregie en fragiel klankendecor – met veel glas en belletjes – versterken de intimistische setting.
Saai wordt het zelden door de krachtige concentratie waarmee de meeste spelers de tableaus vivants vertolken. De eenzaamheid van de personages ontlokt hen subliem verwoorde gedachten. Meer dan een terrasgevoel bezorgt dit stuk de toeschouwer een ‘bankjesgevoel’. Van op een bankje in een sneeuwlandschap observeert die de passanten: gebroken zielen die hun ware liefde verloren zijn of nooit gevonden hebben, die verweesd tasten naar hoop of manisch de dood tegemoet huppelen.
Conclusie? nRus is fragiel, meanderend ‘dommeltheater’, dat de stilte en poëzie eert als antwoord op levensvragen. Soms weet het te weinig te vonken, waardoor het meer schilderij dan theater wordt.
9 november 2011
door Els Van Steenberghe
de Standaard
De Tijd serveert een grand cru
Uit het oeuvre van Tsjechov selecteerde De Tijd een voorstelling vol literair lekkers.
'De tijden zijn aan het veranderen. Er is een harde zuiverende storm in aantocht.' Met die profetische woorden eindigt nRus, een voorstelling als een proefstandje met literaire zoetigheden. De Tijd heeft het samengesteld met fragmenten uit het hele oeuvre van Anton Tsjechov.
Het is een vreemd slot, die plotse vingerwijzing naar alle Europese crisisberichtgeving die al weken de voorpagina's bezet. Het lijkt wel alsof Lucas Vandervost en de zijnen met één welgeplaatste Tsjechov-quote willen compenseren dat ze zich de vijf vorige kwartieren met louter menselijke kleinigheden hebben ingelaten.
Althans, zo alledaags en zelfs anekdotisch lijken toch hun waarnemingen, hun dialoogjes en hun vlagen van gedachten. Als banaliteiten die je deelt op zondagse familiefeesten terwijl buiten de avond valt. Maar dan honderd jaar geleden. De houtsnippenjacht, een rit in een koets over de eindeloze steppe, last van slapeloosheid, lust in hengelen: allemaal flinterdunne zinnetjes uit vooral Tsjechovs kortverhalen, waar de zeven spelers cirkeltjes rond getrokken hebben. Elk hun favoriete passages.
Ze bieden Tsjechov grand cru: het alledaagse als existentie, met de wrange bijsmaak van mistroostigheid, stille verschraling en soms een naïeve opstoot van gelukzaligheid die toch weer onbeantwoord blijft. 'Wij zijn onbevredigd, omdat we idealisten zijn.'
Maar De Tijd serveert Tsjechov vooral zoals je hem nooit eerder begreep. Zijn dissectie van het menselijke verlangen zit niet zozeer in zijn grote redes, wel in zijn onnozele dialoogjes over kantboordsel of gaan vissen. Die alledaagsheden blijken verstopte ladingen 'help mij' of 'ik hou van jou'. Als de theepot koud staat, is dat het leven zelf. Daarom is Tsjechov toneel, en geen leesliteratuur. Zijn dialogen vragen om een onderliggend verlangen in het uitspreken ervan. En deze spelers beheersen die kunst, op de zachte deunen van de componist George De Decker, bewonderenswaardig subtiel.
Natuurlijk blijft dit De Tijd: literaire fijnproeverij in een gezapige sfeer, onder mensen die, net als Tsjechovs personages, hun gevoel preciseren door een romanpersonage te noemen, en hun bestaan benoemen met een theatermetafoor. Maar je nipt mee, en het smaakt.
'De tijd passeert.' Met die woorden is nRus begonnen. En zo is het. De Tijd komt hier even voorbij, evoceert voor de tijd dat het duurt een ongrijpbare diepte, en is alweer vervlogen zodra je buitenstapt.
Theater als een zweem. En dus als het leven zelf, monkelt Tsjechov erachteraan.
de Standaard, 10 november 2011
door Wouter Hillaert
